Lokale democratie
De gemeenteraad vormt het hart van de lokale democratie in Edam-Volendam. Hier worden belangrijke besluiten genomen die onze hele gemeenschap aangaan. In het algemeen werkt onze gemeenteraad best goed, maar op sommige punten schuurt het. Zo beschikken de coalitiepartijen vaak over meer informatie dan partijen in de oppositie. Belangrijke onderwerpen worden niet grondig genoeg besproken. Inhoudelijke discussies worden door sommige raadsleden zelfs als lastig ervaren. De opzet van de raadsvergaderingen helpt ook niet mee. Dit lijkt misschien vooral een probleem van de gemeenteraad zelf, maar de effecten op de besluitvorming raken ook de burger.
De Lange Weeren
In 2021 is het dossier de Lange Weeren stilgelegd voor het uitvoeren van een integriteitsonderzoek. Bij dit onderzoek zijn geen integriteitsschendingen gevonden, maar in het rapport werd wel kritiek geleverd op het functioneren van het gemeentebestuur en de gemeenteraad. Zo hadden niet alle politieke partijen dezelfde informatie en is er voorafgaand nooit een inhoudelijk debat gevoerd over het woonbeleid. Los van onze mening over de Lange Weeren ziet GroenLinks deze kwestie niet als incident, maar als een gevolg van de manier waarop onze gemeenteraad werkt. Door hier lering uit te trekken kunnen we niet alleen missers voorkomen, maar ook onze democratie versterken.
De rol van de gemeenteraad
GroenLinks ziet de gemeenteraad niet als beslismachine, maar als de politieke arena van onze gemeente. Raadsleden vertegenwoordigen de visie en belangen van hun achterban, maar moeten ook het algemeen belang dienen. Inhoudelijke debatten over standpunten en ideeën leiden uiteindelijk tot afgewogen en goed doordachte besluiten. Daarvoor moet de gemeenteraad ook weten wat er in de samenleving speelt. Ten slotte hebben raadsleden de belangrijke taak om het college te controleren. Zij ziet erop toe dat de wethouders het beleid uitvoeren zoals dat is bedoeld.
Vier veranderingen
Hoe kunnen we de lokale democratie sterker maken? Vier veranderingen in de werkwijze van de gemeenteraad kunnen hierbij een startpunt vormen. Allemaal hebben ze hetzelfde doel: meer ruimte bieden aan de stem van onze inwoners, het inhoudelijk debat en de controlerende taak.
- In gesprek met het publiek
Sinds jaar en dag heeft onze gemeenteraad ‘themabijeenkomsten’. Dat zijn meestal informatieve vergaderingen waar presentaties worden gegeven. Gebruik deze vergaderingen ook om het gesprek aan te gaan met burgers en organisaties. Organiseer een bijeenkomst waar ‘gewone’ burgers hun ideeën kunnen delen, of nodig de wijk- en dorpsraden regelmatig uit om van gedachten te wisselen. Zo krijgt de gemeenschap een platform om met de gemeenteraad als geheel het gesprek aan te gaan.
- Thema-debatten
De voorstellen van het college zijn te leidend voor de agenda van de raadsvergadering. Grote onderwerpen worden pas besproken wanneer er een concreet plan ligt of wordt voorbereid. De gemeenteraad zou vaker brede thema-debatten moeten voeren. Hier kunnen raadsleden ideeën bespreken en meningen vormen over belangrijke thema’s zoals de wooncrisis. Dat is niet alleen informatief voor onze inwoners, maar zorgt er ook voor dat er betere besluiten worden genomen.
- Het vragenuurtje
Bij elke raadsvergadering staat het ‘vragenuurtje’ op de agenda. Raadsleden kunnen hier mondeling vragen stellen aan de wethouder(s). De toelatingseisen voor deze vragen zijn echter streng. Haal deze hindernissen weg en stel het vragenuurtje open. Zo kunnen de wethouders publiekelijk worden bevraagd over alle kwesties. Het zorgt er ook voor dat wensen en problemen van onze inwoners eerder op de raadsvloer komen, waardoor de vertegenwoordigende functie beter naar voren komt.
- Verminder de tijdsdruk
Sinds de gemeenteraad in de PX vergadert moeten de raadsvergaderingen om 12 uur ’s nachts zijn afgelopen. Dit legt een grote tijdsdruk op de vergadering, vooral als er belangrijke onderwerpen op de agenda staan. De oplossing is het verplaatsen van de bespreekrondes naar een andere avond. Deze vinden dan los van de raadsvergaderingen plaats. Zo is er meer tijd om na te denken over de aangevoerde argumenten en overleg met de achterban voordat een besluit genomen wordt.
Werkgroep
GroenLinks ziet graag dat er een werkgroep van raadsleden komt die aan de slag gaat met ideeën om de werkwijze van onze gemeenteraad te verbeteren. Het versterken van de lokale democratie vergt meer dan het veranderen van wat regels en processen, maar we zullen ergens moeten beginnen.
Sean Tol