De ‘vluchtelingenavond’ in PX vorige week woensdag, georganiseerd door GroenLinks Edam-Volendam, was een succes: ruim 150 bezoekers waren diep onder de indruk van de film Those Who Feel The Fire Burning en de inleiding van regisseur Morgan Knibbe. Kippenvel kregen zij van twee zeer toepasselijke liedjes, in de pauze akoestisch gebracht door de 3JS. En stil werden ze van het gedicht  De vreemdeling, voorgedragen door dichteres Froukje Zwanenburg. Na afloop stelde het publiek vragen aan een panel met regisseur Morgan Knibbe, Marleen van Dam en Wilmie Doornbos van Vluchtelingenwerk, Carlo Molenaar van Amnesty International, Nico van Straalen van GroenLinks en wethouder Marisa Kes, verantwoordelijk voor huisvesting statushouders. Dat leverde veel informatie én enkele verrassende antwoorden op.

De avond werd gepresenteerd door John Kluessien van GroenLinks, die als opening de aanwezigen herinnerde aan de gedwongen evacuatie in 1850 van Schokland naar Kampen en naar Volendam: dus vele Volendammers, inclusief hij zelf én de 3JS, zijn in feite ‘zevende generatie bootvluchtelingen’. De sfeer in de zaal was kritisch maar positief. Er werd begrip uitgesproken voor de ellende die de vluchtelingen moeten doormaken, en bereidheid om hulp te bieden waar mogelijk. Daarnaast werd betoogd dat ook de terechte zorgen van mensen voor deze grote vluchtelingenstroom niet weggewuifd maar serieus genomen moet worden. Jan Dulles, die met de 3JS een paar jaar geleden een vluchtelingenkamp in Jordanië had bezocht, liet weten dat men bij hem niet meer moest aankomen met de term ‘gelukszoekers’: wat deze mensen doorstaan hebben en nog moeten doorstaan is vreselijk. Hij kreeg bijval van Knibbe, die tijdens het filmen heel veel respect had gekregen voor deze ‘gelukszoekers’. Waarna John Kluessien bevestigde: zijn wij uiteindelijk niet allemaal gelukszoekers?

Na de pauze werden de forumleden voorgesteld met voor ieder een prikkelende vraag. De antwoorden op die vragen leverden hier en daar verrassingen op:

  • Marleen van Dam en Wilmie Doornbos van Vluchtelingenwerk stelden dat onze gemeente – hoewel op dit moment 37 personen achterlopend op de taakstelling – echt goed haar best doet om die achterstand in te lopen en de nu snel groeiende taakstelling te realiseren. Toch is er nog vooruitgang te boeken, vooral door de samenwerking te verbeteren tussen de verschillende betrokken organisaties en de gemeenten in deze regio, inclusief Amsterdam.
  • Nico van Straalen, fractievoorzitter GroenLinks, vertelde dat GroenLinks en PvdA met een motie had gevraagd om een grotere gemeentelijke inspanning t.b.v. vluchtelingen. Hoewel die motie helaas door het college en de andere partijen niet werd gesteund, was er volgens hem toch constructief en respectvol over de problematiek gediscussieerd, en had het college bij monde van wethouder Kes overtuigend uitgelegd dat de gemeente deed wat zij kon.
  • Carlo Molenaar (van Amnesty International) vertelde dat Amnesty in deze problematiek niet zozeer op plaatselijk niveau maar vooral internationaal actief is met streven naar en bevorderen van veilige en beschermde opvang voor alle vluchtelingen.
  • Wethouder Kes schetste de problematiek uitgebreid en informatief:

Ten eerste heeft elke gemeente de wettelijke plicht om statushouders (‘erkende’ vluchtelingen: met verblijfsvergunning) te huisvesten. Daarvoor krijgt de gemeente elk halfjaar een nieuwe taakstelling: hoeveel personen er dat halfjaar aan een woning geholpen moeten worden. Edam-Volendam heeft een achterstand – net als vele andere gemeenten – en werkt eraan om die achterstand (nu ca. 37 te huisvesten personen) weg te werken, door afspraken te maken met woningbouwverenigingen en door de bouw van sociale huurwoningen te bevorderen.

Daarnaast doet het COA (Centraal orgaan Opvang Asielzoekers) een beroep op de gemeenten, voor vier soorten opvang:

  1. Reguliere opvang: AZC’s (asielzoekerscentra) voor huisvesting van ca. 600-1500 asielzoekers voor twee jaar, te bouwen en exploiteren door het COA zelf; hiervoor worden locaties gevraagd aan de gemeenten;
  2. Tijdelijke opvang: grootte ca. 300-600 asielzoekers voor een à twee jaar: dit kunnen bestaande bungalowparken, kazernes e.d. zijn;
  3. Noodopvang: Hallen en locaties voor paviljoens voor de duur van zes tot twaalf maanden met een opvangcapaciteit voor tussen de 300 en 600 bewoners. Liefst dichtbij een mogelijke tijdelijke of reguliere opvanglocatie.
  4. Crisisopvang: directe opvang, voor maximaal 72 uur, in de vorm van sporthallen e.d. waar alleen de hoognodige voorzieningen (stapelbedden, sanitair en catering) door de gemeente zelf moeten worden verzorgd. De opvang moet binnen één dag kunnen worden geleverd.

Mw. Kes meldde dat de eerste drie vormen van opvang sowieso door onze gemeente niet geleverd kunnen worden, en dat het COA ons daar ook niet om heeft gevraagd. Voor de vierde vorm van opvang – dat was verrassend nieuws – meldde zij dat de gemeente nog onderzoekt, in samenspraak met de omliggende gemeenten, of daarvoor iets geboden kan worden.

Vanuit het publiek vielen vooral de vragen op van enkele leerlingen van Triade en Don Bosco – waar ook Morgan Knibbe zelf zijn diploma heeft gehaald: zij waren met name geïnteresseerd in de persoonlijke ervaringen van hun ‘medeleerling’ bij het filmen.

Met een dankwoord van de presentator aan bezoekers, forumleden, PX, 3JS en Morgan kwam de vruchtbare en leerzame avond om kwart over tien ten einde.