De Vereniging Oud-Edam is één van de organisaties, die met grote vasthoudendheid vecht tegen de realisering van woningbouw in de Zuidpolder-Oost, het laatste stuk veenweidegebied, dat Edam-Volendam nog rijk is. Cor Veth is voorzitter van de vereniging Oud-Edam.

Het verzet van Oud-Edam tegen het bebouwen van de Zuidpolder wordt niet alleen gevoed door het feit dat het een gemeentelijke aangelegenheid zou zijn. De kleinschaligheid van de Zuidpolder sluit aan bij die van de Zeevang en van Waterland. Het situeren van een amorfe bebouwing in die polder van zo’n grootte en hoogte als door de gemeente voorgenomen, brengt een groot deel van de regio in onbalans. Het vormt een ernstige verstoring van het specifieke en cultuurhistorisch waardevolle karakter van het gebied.

 

Wanneer er verzet is tegen woningbouw dan wordt je al gauw door het gemeentebestuur met het veel gebruikte argument: "onze kinderen moeten toch ook wonen", om de oren geslagen. Of met: "door de toenemende vergrijzing hebben we toch ook een oplossing voor de woningbehoefte nodig". Op basis van die argumenten worden de bezwaren van de tegenstanders afgedaan met een ongegrondverklaring door het gemeentebestuur. Op één punt hebben B&W van Edam-Volendam onder druk van de gemeenteraad toegegeven en de bouwhoogte van het zorgcentrum verlaagd van 25 naar 20 meter. Het gemeentebestuur vindt dat zelf zo’n belangrijke stap, dat zij zich afvraagt waar de tegenstanders nu nog verder druk over maken. Dat lijkt begrijpelijk, maar is het niet.

de vermeende hoge woningnood
Woningnood is nog steeds niet aangetoond, want objectief en onafhankelijk onderzoek ontbreekt bij de stukken waarmee het gemeentebestuur dat wil aantonen. In de Structuurvisie van enkele jaren terug, waarop het Bestemmingsplan Zuidpolder-Oost is gebaseerd, komen prognoses voor, die niet door de werkelijkheid van vandaag worden bevestigd. De prognose van destijds voor 1 januari 2005 is bijvoorbeeld 1200 bewoners hoger dan de werkelijkheid op die datum. Het is al vele malen door Oud-Edam aan de orde gesteld, maar het gemeentebestuur heeft daar nooit op gereageerd. Als je op die prognoses blijft voortborduren maak je natuurlijk wel een grote fout.

Het Streekplan Noord-Holland Zuid verplicht ook de gemeente Edam-Volendam om in ISW-verband mee te doen aan de verdeling van het woningbouwcontingent over de hele regio Waterland. Die verdeling is nog steeds niet vastgesteld en naar de mening van Oud-Edam is de bestemmingsplanprocedure dan ook prematuur. De gemeenteraad heeft toegezegd een woningbehoeftenonderzoek te laten doen. Het is maar afwachten wat er van terechtkomt, maar gevreesd mag worden dat gewerkt zal worden naar het door het gemeentebestuur gewenste resultaat.

zorgcentrum
In het bestemmingsplan is een groot zorgcomplex gepland met woontorens tot twintig meter hoogte. In de eerder aangehaalde structuurvisie wordt niet over een zorgcentrum op die plaats gesproken. Naar het aantal te verwachten bewoners is ook voor het zorgcentrum geen objectief, onafhankelijk onderzoek gedaan. De nu voorgestelde bouwhoogte komt in de verre omgeving niet voor en die historische omgeving is bovendien nog uiterst kwetsbaar. Bebouwing op zichzelf hoort al niet in het gebied en het zorgcentrum dient daar ook achterwege te blijven.

Verder moet er voor worden opgepast dat ons zand in de ogen wordt gestrooid. Bij het verlagen van de bouwhoogte van 25 naar 20 meter was de aandacht tijdens de discussies in de gemeenteraad daarover toegespitst op het zorgcentrum. Er moet rekening mee worden gehouden dat in het overige gedeelte van de Zuidpolder ook nog woontorens gepland staan, die er evenmin horen.

cultuurhistorie
De cultuurhistorie ligt de Vereniging Oud-Edam natuurlijk erg na aan het hart. De stad binnen de vesting heeft de status van Beschermd Stadsgezicht. Het sluizencomplex en de Zuidpolderzeedijk zijn provinciale monumenten. Fort Edam en de Zuidpolderzeedijk behoren tot het Werelderfgoed de Stelling van Amsterdam. De Zuidpolder zelf heeft nog de oorspronkelijke verkavelingstructuur uit de 12e en 13e eeuw en er bevindt zich nog een kronkelend veenriviertje.

In het bestemmingsplan is bebouwing gepland op een afstand van 75 meter van de Zuidpolderzeedijk en op een afstand van 60 meter van de Keetzijde en dat is volstrekt strijdig met het cultuurhistorisch karakter van de polder en daarom onaanvaardbaar. Zo er al gebouwd zou moeten worden, zou er een minimale vrijwaringzone van 200 meter aanwezig moeten zijn, om het open karakter met de daarbij behorende zichtlijnen te handhaven.

Met de geplande afstanden en de eerder vermelde hoge woontorens wordt een ernstige aantasting van de historische karakteristiek en een afschuwelijke horizonvervuiling veroorzaakt. Kort en goed, de Vereniging Oud- Edam is daar voorlopig niet klaar mee en zal de Ruimtelijke Ordeningsprocedure onvervaard voortzetten?

door Cor Veth