GroenLinks heeft daarom keer op keer opgeroepen tot een realistisch begrotingsbeleid, waarbij de plannen zo begroot worden dat ze ook daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden. We moeten af van het idee dat we continu geld in reserves moeten stoppen. Zelfs de accountant vindt dat onze gemeente wel erg veel reserves heeft.
Dit is de bril waarmee GroenLinks naar de begroting kijkt. Besteden wij het geld op de manier waar alle inwoners van onze gemeente baat bij hebben en leveren wij de diensten die de inwoners van ons verwachten en waar ze recht op hebben? Ik noem een paar hele simpele dingen, zoals het beantwoorden van binnengekomen brieven; binnen een redelijke termijn, het up-to-date hebben van bestemmingsplannen, het tijdig onderkennen van de slechte ARBO omstandigheden waaronder het gemeentelijk personeel moet werken; dingen die tijd een aandacht kosten en die met een beperkte ambtelijke capaciteit gewoon niet gerealiseerd kunnen worden.
Om maar direct te beginnen met een voorbeeld uit het voorliggende begrotingsdocument verwijs ik naar prioriteit 2015-10: meekoppelprojecten in het kader van de dijkversterking, ter grootte van niet minder dan 3 miljoen, voorzien voor 2018. In de globale raming wordt uitgegaan van ongeveer 1 miljoen aan personele en organisatorische kosten en 5 miljoen aan meekoppelwensen. Bij gedeeltelijke dekking vanuit subsidies, waarvan de bronnen overigens nog geheel vaag zijn, rekent de gemeente op een investering ter grootte van 3 miljoen voor de komende 3 jaar.
Dit is nu typisch een project waarbij de relatie tussen het algemeen belang, namelijk de inwoners van Edam-Volendam, en de omvang van de gemeentelijke uitgaven volkomen zoek is. Het is een heel beperkte doelgroep, feitelijk één of enkele ondernemers, die denken gebaat te zijn bij de weg onderlangs. GroenLinks daagt het college uit om aan de inwoners van Edam-Volendam uit te leggen waarom de gemeente zo’n groot bedrag gaat besteden aan een project dat zo overduidelijk geen algemeen belang dient. We hebben alleen om deze reden grote problemen met de begroting in principe zelfs ernstig genoeg om tegen de hele begroting te stemmen als hier geen duidelijke uitleg over komt.
Prioriteit 2015-10, de meekoppelprojecten bij de dijkversterking is des te schrijnender omdat de gemeente geen cent wil besteden aan een doel met een duidelijk algemeen belang, namelijk een deugdelijke huisvesting van ambtenaren. Er is in het kader van de fusie met de gemeente Zeevang een ambtelijke werkgroep bezig om de huisvestingsproblematiek te onderzoeken. Voorshands is daar nog geen geluid uitgekomen, men maakt een inventarisatie. GroenLinks vindt het onverteerbaar dat in deze begroting geen toelichting gegeven wordt op de ambtelijke huisvesting, welke locaties daarbij betrokken worden, en wat de stand van zaken is met de verkoop van de HHNK-panden hier op het terrein aan de Schepenmakersdijk. Daarom hebben wij een motie voorbereid, zoals u in ibabs heeft kunnen zien.
Voorzitter,
Ik heb met deze inleiding twee punten aangegeven die ons het allerhoogst zitten: ten eerste hebben wij grote zorgen rond het plan om het monumentale karakter van de dijk bij het Noordeinde in Volendam onomkeerbaar aan te tasten ten koste van veel geld. Ten tweede vinden wij het van slecht bestuur getuigen dat deze HHNK-panden hier aan de Schepenmakersdijk nog steeds niet gebruikt worden om het probleem van de ambtelijke huisvesting op te lossen terwijl dat voor een relatief gering bedrag uitgevoerd kan worden. In onze ogen kampt het college hier met twee grote problemen, hoe denkt het college aan de inwoners deze handelwijze te kunnen verantwoorden?
Voordat ik naar de bespreking van de programma’s ga noem ik nog drie algemene onderwerpen, die gaan over de manier van werken hier in deze raadszaal.
(1)
In deze raad is het verschillende keren voorgekomen voor dat we moeten adviseren, kaders stellen of te besluiten over voorstellen waarvan de beslissing en uitkomst eigenlijk al overduidelijk vast ligt. In het kader van de uitgaven voor de hoekgebouwen van het FC Volendamstadion zijn wij er door de rekenkamercommissie op gewezen dat wij onze controlerende rol strikter dienen op te vatten, d.w.z. dat we niet akkoord moeten gaan met besluiten waarvoor geen alternatief is aangegeven of die onder grote tijdsdruk worden voorgelegd. We moeten daar echt van af. Het hoort tot goed democratisch bestuur als de raad niet voor het blok gesteld wordt, maar alternatieven kan afwegen, ook al stemmen we uiteindelijk voor. We roepen het college op om hier nu echt serieus werk van te maken.
(2)
Hopelijk zullen we het komend begrotingsjaar onze werkwijze kunnen vernieuwen in die zin dat we voldoende tijd hebben om voorstellen grondig te bespreken en ook nog binnen een redelijke termijn. GroenLinks vindt de lichte uitbreiding van de vergaderfrequentie een goede stap, plus het verwijderen van onderwerpen van de agenda die niet voldoende voorbereid zijn. Ook is GroenLinks voorstander van het uitzenden van visuele registraties van de vergaderingen. Behalve dat daardoor de burgers een beter inzicht krijgen in wat hier allemaal gebeurt zou het ook wel eens al neveneffect kunnen hebben dat de spreektijd hier bekort wordt.
(3)
Verder moet het mij van mijn hart dat wij ons erg gestoord hebben aan de negatieve reacties die we kregen toen we twee maanden geleden twee moties indienden, waarvan één buiten de orde van de raad. Dit was nota bene in dezelfde raadsvergadering als waarin het rapport van de rekenkamercommissie over de hoekgebouwen van de FC Volendam werd besproken. De RKC concludeerde o.m. dat niet alleen verschillende colleges ernstig hadden gefaald, maar ook dat de raad te weinig kritisch en te volgzaam was geweest. Het indienen van moties of amendementen is een manier om de inwoners duidelijk te maken hoe de verschillende partijen erin staan. Ze hebben daar recht op. We begrijpen dat partijen soms die helderheid niet willen geven en d t is nou juist de reden dat wij daar wel een punt van maken. We gaan er daarom van uit dat de sfeer van negativiteit die op de betreffende avond ontstond en later ook in de pers op een vergissing berustte; in ieder geval zullen wij ons in de toekomst niet inhouden als het gaat om moties of amendementen over onderwerpen die direct raken aan ons verkiezingsprogramma en waarover wij ons onmogelijk stil kunnen houden. Dat kunt u niet van ons vragen en dat zullen wij ook niet doen.
Voorzitter, ik kom toe aan een bespreking van de programma’s van de begroting.
Programma 1 Bestuur
In dit programma wordt met geen woord gerept over de komende fusie, terwijl dat toch het allerbelangrijkste bestuurlijke onderwerp is op dit moment.
Net als andere partijen betreuren we de rommelige gang van zaken rond de nieuwe naam van de gemeente en dat geeft aan hoe moeilijk het is om de coördinatie van zo’n ingewikkeld proces goed te managen. Uiteindelijk is er wat ons betreft wel het meest praktische resultaat uit gekomen, al moet ik er bij zeggen dat het ons eigenlijk niet zoveel uitmaakt. Wat ons wel uitmaakt is dat de raad in meerderheid besloten heeft om geen poging te doen in 2018 verkiezingen te houden. Het is voor ons nog steeds moeilijk voorstelbaar dat een democratisch gekozen orgaan zoiets besluit. We hopen maar dat zich nog een mogelijkheid voordoet om daar op terug te komen.
Programma 2 WMO
In dit programma staan zoals iedereen zich realiseert, enorme veranderingen voor de deur. Wij hebben bij de bespreking van het integrale plan sociaal domein bij de vorige raadsvergadering onze steun uitgesproken voor de lijn die het college tot nu toe gevolgd heeft, maar we maken toch een paar opmerkingen.
- In de toelichting op de begroting wordt gesteld dat het uitgangspunt dat het sociaal domein niet meer mag kosten dan de middelen die het rijk ons voor dit doel ter beschikking stelt. Wij vinden dat geen goed uitgangspunt. Wat voorop moet staan is niet het principe van “geen cent teveel” maar een professionele en kwalitatief voldoende uitvoering van de dienstverlening aan hulpbehoevende inwoners. Bovendien is het aangeven van absolute grenzen in dit dossier erg moeilijk want het zijn open-einde regelingen: de uitgaven zijn afhankelijk van de hulpvraag.
- Wij hebben met instemming vastgesteld dat het college, in afwijking van het zojuist genoemde principe, voorstelt om de korting op huishoudelijk hulp die het rijk toepast, voor 2015 te compenseren door extra geld vrij te maken. Voor 2016 en verder wordt voorshands niet voorzien in compensatie en wordt het grootste gedeelte van de bezuiniging van het rijk ook voor de gemeente als korting ingeboekt. De opname van een bedrag van 2 miljoen in de risicoparagraaf geeft aan hoe kwetsbaar en onzeker deze situatie is. We stellen het dan ook zeer op prijs dat het college eerder heeft toegezegd dat de raad per kwartaal op de hoogte gehouden wordt zodat we bij de voorbereiding van de begroting 2016 kunnen bekijken of het inderdaad mogelijk is om zulke grote bedragen te bezuinigen op de uitgaven voor huishoudelijk hulp.
- Wij vragen ook aandacht voor het alcoholontmoedigingsbeleid als instrument in de gezondheidszorg. Met name vinden we dat de convenanten die overeengekomen zijn met de sportverenigingen ook gevolgen moeten hebben voor andere beleidsterreinen zoals het jeugdbeleid en de verordeningen in het kader van de Drank- en Horecawetgeving. Willen we nu echt de gezondheid van onze inwoners bevorderen of is het alleen maar een loze kreet.
- Een ontwikkeling waar wij ons echt zorgen om maken is die van de WSWers. Wij hebben grote problemen met de zogenaamde detacheringen van deze mensen en hun positie op de arbeidsmarkt als ze moeten concurreren met werkzoekenden (UWVers). Eigenlijk zou een doorstart van de Baanstede nog het beste zijn, maar het zal geld kosten. Hier wreekt zich ook het principe van “geen cent teveel”. Op de korte termijn moet duidelijkheid komen over de mensen die niet zomaar gedetacheerd kunnen worden maar die echt afhankelijk zijn van een beschutte werkplek. Het gaat om mensen in onze directe omgeving, het kunnen buren, een vriend of een neef zijn. Wij hebben bij de vorige begrotingsraad met een motie gepleit voor het vestigen van een sociale firma in het pand Haven 154-156. Die motie heeft het niet gehaald en ondertussen staat het pand nog steeds leeg, al horen we dat er ver gevorderde plannen zijn met een huurder. Of het nu in Haven 154-156 is, of op een andere plaats, van mijn part op het Europaplein, een sociale firma in het centrum van de gemeente heeft vele voordelen:
- Stichting Horeca Volendam wil de bedrijfsvoering op zich nemen.
- De gemeente kan laten zien dat ze echt iets concreets onderneemt;
het is zichtbaar voor de hele bevolking.
- Het zal werken als een voorbeeldfunctie voor andere bedrijven, en:
- Het toerisme dat zoveel overlast veroorzaakt, wordt op een positieve
manier ingezet.
We roepen het college op hier toch nog eens over na te denken en concrete actie te ondernemen. Het is schrijnend te zien dat er wel 3 miljoen uitgetrokken kan worden voor een weg onderlangs de dijk, waar weinig mensen baat bij hebben, maar niet voor een goede oplossing voor de Baanstede.
Programma 4: Verkeer en vervoer
Als antwoord op de schriftelijke vragen die we gesteld hebben kregen we een overzicht van de diverse activiteiten die in het kader van het GVVP al liepen. Wij zijn daar tevreden over, maar we vragen ook aandacht voor een reële planning en uitvoerbaarheid.
We hebben ons er alleen over verbaasd dat er nu opeens geen dekking lijkt te zijn voor de verlenging van de fietsverbinding Don Bosco-college – Chr. Van Abcoudestraat, het laatste stuk van de A.P. Schotelstraat naar de Chr. Van Abcoudestraat ontbreekt nog, terwijl dat volgens de eerder afspraken wel uitgevoerd zou worden en er was nota bene ook al geld voor in het kader van het GVPP. Daarom zullen wij middels een motie het college oproepen hier alsnog werk van te maken.
Programma 10: Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en milieu
Ook andere partijen hebben opgemerkt dat er in de toelichting bij de begroting en uitermate vage zin staat over wat er moet gebeuren met het Europaplein. Ziet het college nu af van de grootschalige vastgoedontwikkeling rond de Zeestraat en het Europaplein? Voor ons zou dat een welkome ontwikkeling zijn, maar tegelijkertijd moet er wel degelijk geïnvesteerd worden in een herinrichting van het Europaplein, want ook wij hebben nooit bedoeld om het plein alleen maar autovrij te maken en er verder niks mee te doen.
Ook bepleiten we dat de verkeerscirculatie rond het Europaplein, o.a. door de Stationsstraat en de Calkoengracht, en aan de andere kant, de Ventersgracht en de Haringstraat daarbij betrokken worden. Als je op een plek iets doet, verandert ook de verkeerscirculatie op andere plekken. GroenLinks is nog steeds voorstander van een volledig autovrij Europaplein, maar wil tegelijkertijd investeren in het dorpshart dat het Europaplein kan worden. We vinden het dan ook onverteerbaar dat er geen terrasvergunning wordt afgegeven aan willekeurig welke ondernemer die iets wil beginnen op het Europaplein. We moeten ons als gemeente niet laten gijzelen door onenigheid binnen de Volendamse ondernemers, vindt GroenLinks.
Inmiddels wordt de bereikbaarheid van het Europaplein en de Havenhof een steeds groter probleem. De hoeveelheid fietsen voor de Havenhof begint uit de hand te lopen en leidt tot rommelige en onveilige situaties. Tegelijkertijd moet de gemeente de inwoners verleiden om met de fietst te komen en niet met de auto.
Dus ons voorstel is: niet alleen het Europaplein autovrij houden maar ook een overdekte fietsenstalling realiseren op het Europaplein, vergelijkbaar met de overdekte fietsenstalling bij busstation Edam. Wij zullen hiervoor een motie indienen.
Voorzitter, dit waren onze hoofdpunten: kijk uit met dat zeilen tussen de klippen door want het kan wat kosten. Zorg ervoor dat je alle plannen uitvoert met voldoende ambtelijke capaciteit, gehuisvest onder goede omstandigheden. Zweer dat malle plan van de weg onderlangs af en besteed het geld aan dingen waar we echt iets aan hebben, zoals een regeling voor de WSWers van de Baanstede. En maak van het Europaplein een echt dorpshart.
We kijken uit naar de discussie over deze onderwerpen.
Fractie GroenLinks Edam-Volendam, 13 november 2014.